آشنايي با قيزقلعه ساوه
يكي از مهمترين آثار شگفت انگيز معماري كشور در مناطق مرتفع و سخت گذر ايران در دوره باستان كه تاكنون ناشناخته مانده قيز قلعه ساوه مي باشد.
عظمت بنا و فلسفه وجودي ساخت آن دراين منطقه به حدي جالب است كه مي توان از آن به عنوان يكي از منابع مهم جذب گردشگر بين المللي به استان مركزي و همچنين معرفي دستاوردهاي معماري ملي و باستاني ايران قديم اشاره كرد.
قصر، عبادتگاه و دژ دفاعي قلعه دختر ساوه بر روي صخره بلندي مشرف به دشت
ين قلعه در ميان كشتزارها و باغهاي كشاورزي و بر فراز يك تپه باستاني از گذشته بر جاي مانده است و به نام قلعه توت معروف است. آثار تخريب شده قلعه توت بر فراز تپه باستاني قلعه توت ملاحظه مي شود. ارتفاع تپه از سطح زمينهاي اطراف حدود 15 متر اندازه گيري شده است. امروز در بناي اين قلعه پلان مشخصي ديده نمي شود. بخش عمده بنا بر اثر فرسايش و تخريب تدريجي از بين رفته است. سنگ به كار رفته در معماري قلعه، به تدريج براي حصار كشي باغ ها و مزارع كشاورزي پيرامون انتقال داده شده كه همين مساله مو
قلعه فورك در روستايي به همين نام در 5 كيلومتري بخش درميان و در شرق شهرستان بيرجند قرار دارد. اين قلعه بعد از قلعه الموت مهمترين مقر حضور اسماعيليان به حساب ميآمده و در اين محل فداييان مطلق را تحت تعليم و آموزشهاي مخصوص قرار ميدادند.
فداييان مطلق گروهي بودند كه حتي اسم نداشته و پس از ترك قلعه براي انجام ماموريت نامشان عوض ميشد و به اسم مستعار براي قتل دشمنان فرقه اسماعيليه ميرفتند. اساس تعليم فداييان به اين صورت بود كه بتوانند دشمن را غافلگير كرده،
قلعه بلوچ گت در بخش مركزي ۵ كيلومتري شمال غربي روستاي تيس (چابهار) جاي دارد. اين قلعه بر بالاي كوهي بلندمرتبه قرار گرفتهاست. آثار ديوار دژ و يك برج ديدهباني از آن بر جاي ماندهاست. بقاياي دو آرامگاه هرميشكل برجسته كه با سنگ و ساروج بنا گرديدهاند و از نوع آرامگاههاي اسلامي هستند به چشم ميخورد. همچنين آثاري از حصار و باروي دژ در پيرامون محوطه اصلي و پيرامون دژ بالايي نيز برجاي مانده است.
چندين چاه به منظور تأمين آب مورد نياز در صخره كنده شدهاند. در ر
قلعه باجول يا قلعه ناكام در ۳۵ كيلومتري اليگودرز در شرق استان لرستان و در روستاي آب باريك عليا قراردارد. اين بنا در دوره زنديه و اوايل دوره قاجار احداث شدهاست. برج مدور آجري، ايواني با دو ستون سنگي، نقش برجستههاي شكار، گل و گلدان، رخت و صحنه شكار شير توسط اژدها از ويژگيهاي منحصر به فرد اين بناي تاريخي است. اين بنا هم اكنون در شرايط بسيار بدي قرار دارد به دليل توجه كم به اين بنا هم اكنون اكثر نقاط قلعه را زباله فراگرفته و درمحوطه آن گياهاني روييده اند كه ارتفاع آنها به ۴۰ سانتيمتر مي