زبان ها و گويش هاي مردم ايران
زبانها ، گويشهاي ايراني در اسناد تاريخي
در آثار مورخان و جغرافيا نويسان اسلامي، گذشته از فارسي دري كه زبان رسمي و اداري كشور ايران بوده است و پهلوي جنوبي (پارسيك) كه تا سه چهار قرن بعد از اسلام زبان ديني ايرانياني شمرده ميشد كه به آئين زرتشتي (زردشتي) باقي مانده بودند؛ از چندين گويش ديگر كه در نقاط مختلف اين سرزمين پهناور متداول بوده، ذكري آمده و گاهي نمونه هاي كوتاه، يا به نسبت بلندتر، از بعضي آنها ثبت شده است.
در اين كتب كه از اواخر قرن سوم تا قرن ده
زبانها و لهجه هاي ايراني امروز
زبانها و لهجه هاي ايراني كه امروز متداول است و از قفقاز تا فلات پامير و ازعمان تا آسياي مركزي بدانها سخن ميگويند تنوع بسيار دارد. از اين ميان زبان فارسي به مناسبت ادبيات پردامنه و اعتبار تاريخي و نفوذ آن در ساير زبانها و لهجه هاي ايراني‚ و نيز در زبان غير ايراني تركي اهميت خاص دارد . زبانها و لهجه هاي ايراني كنوني را ميتوان به چند گروه تقسيم كرد. نخست اين زبانها به دو دسته شرقي و غربي تقسيم ميشوند. اين تقسيم چنانكه درمورد زبانهاي ميانه ايران ذكر شد بر حسب م
زبان و لهجه محلّي كرماني
حميد فرزام
زبان فارسي دري كه بعد از غلبة قوم عرب و رواج اسلام در قرن سوم و چهارم هجري، لهجة محلّي مردم مشرق و شمالِ شرقي ايران يعني خراسان قديم .و ماوراءالنّهر بود و در شهرهاي بزرگي از سمرقند و بلخ تا مَرو و طوس و ديگر بلاد بدان مُحاوره ميكردند. با تشكيل حكومتهاي مستقلِ ايراني و ظهور شاعران بزرگي چون رودكي سمرقندي و شهيد بلخي و كسائي مروزي و فردوسي طوسي... كه به همان زبان شعر ميسرودند رونقي به سزا يافت و به مُرور زمان بر اثر آميزش با زبانِ عرب
گويش هاي قم به 132 نمونه رسيداستان قم 132 گويش گردآوري شده دارد و نمونه هاي باقي مانده آن بزودي گردآوري مي شود.132 گويش در اداره ميراث فرهنگي و گردشگري استان قم گردآوري شد.از 160 روستاي اين استان 132 نمونه گويشي گردآوري شده است كه در ميان آنها گويش هاي تركي، تركي قشقايي، كردي، خلجي، بختياري و كله كوي شيرازي به چشم مي خورد كه گردآوري آنها يك ماه به طول انجاميده است.وي افزود: استان قم 200 آبادي بالاي ده خانوار دارد كه به سرعت در حال متروك شده هستند و گردآوري گويش هاي آنها بايد هر چه
طايفه ها :ترك ، تاجيك ، هداوند ، تات ، پازوكي و عرب ، سياه منصوري ، كنگرلو و خرجي و ماني از طوايف اين منطقه مي باشند .
زبان :همه ي اين طايفه ها در ورامين فارسي صحبت مي كنند و بررسي هر يك از اين طوايف ، را با فرهنگ ، زبان و اعتقادات خاصي روبرو مي كند ولي نياز مردم باعث شده كه زبان واحدي را انتخاب كنند و به دليل يكي شدن و آميختن با هم تشخيص كرد وترك و تاجيك از هم مشكل است . پازكي ها ، سياه منصوري ها ، قشقايي ها ، و ايل مافي كُردند ولي فارسي صحبت مي كنند . ك
تهران در روزگاران كهن از توابع ري بوده است، و ري از سرزمين ماد بهشمار ميآمده است، از اينرو زبان مردم تهران و ري در آغاز شاخهايي از زبان مادي بوده كه با پارسيقديم نزديكي داشته است.زبان مردم اين سامان، در دورهي اشكانيان، زبان پهلوي اشكاني بود كه از پارسي باستان گرفته شده است، در زمان اين خاندان خط و زبان پهلوي در ايران رايج گرديد، در دانش و ادب بهكار رفت.در ري و ناحيههاي آن از جمله تهران،قصران و ... در سدههاي 3و4 ه.ق. به روز